ИРОН ÆВЗАГ

 

 

САМОУЧИТЕЛЬ ОСЕТИНСКОГО ЯЗЫКА

Содержание

ЧАСТЬ I

1 2 3 4 5
6 7 8 9 10
11 12 13 14
15 16 17 18
19 20 21 22
23 24 25

ЧАСТЬ II

26 27 28 29
30 31 32 33
34 35 36 37
38 39 40 41
42

 

 

 

* Предыдущий урок * К содержанию * Следующий урок *

Урок 22

Грамматика

Вводные члены предложения

            Вводные члены в предложения вводятся как бы дополнительно, мимоходом; обычно теряют свое лексическое значение, не отвечают на вопросы, произносятся более быстрым темпом и низким тоном, чем остальные слова, и могут быть опущены. Как правило, в произношении они выделяются паузами и имеют дополнительное логическое ударение. На письме обычно часто обособляются запятыми или заключаются в скобки.
            Вводные члены предложения в осетинском языке могут употребляться как в начале, так и в середине и в конце предложения, не внося каких-либо существенных изменений в его смысл. Например:

            Æцæг, уый мæ фыды кард у «действительно, это нож моего отца».
         Цомут, уæдæ, цалынмæ нæма байрæджы «пойдем, в таком случае, пока еще не поздно».
         Ницы йын зонын, хуыцауыстæн «ничего (я) про это не знаю, ей богу».

Вводные слова

            Вводные слова в осетинском языке соотносительны почти со всеми частями речи:

            1.  С именами существительными в форме: а) именительного падежа единственного числа: цæвиттон «словом», мæгуырсар «бедняга», б) дательного падежа единственного числа: дзырдæн «к слову», фыдбылызæн «к несчастью», хъыгагæн «к сожалению», в) отложительного падежа единственного числа: сæрæй «должно быть».

            Примеры:
            1) Цæвиттон, иу аргъау уын ракæндзынæн «словом, (я) вам расскажу одну сказку». 2) Мæгуырсар, цы бирæ зындзинæдтæ бавзæрста «бедняга, как много трудностей (он) испытал». 3) Сах къæвда рацыд, фыдбылызæн «пошел сильный ливень, к несчастью». 4) Хъыгагæн, знон дæ нæ федтон «к сожелению, вчера (я) тебя не видел». 5) Уыдон, сæрæй, раджы ацыдысты сæ хæдзæрттæм «они, должно быть, давно ушли по (своим) домам».

            2. С субстантивированными прилагательными в форме именительного падежа единственного числа: мæгуыр «бедняга», диссаг «диво, удивительно, интересно».

            Примеры:
         О, мæгуыр, куыд æнамонд рæстæджы цæры «о, бедняга, в какое несчастное время (он) живет».
         Диссаг, мæн та цымæ нæ хъæуы «интересно, как будто мне не нужен».

            3. С именами числительными: иуæй «с одной стороны», фыццаг «во-первых», дыккаг «во-вторых», æртыккаг «в-третьих», фыццаджы, дыккаджы, æртыккаджы - «во-первых», «во-вторых», «в-третьих».

            Примеры:
         1) Иуæй, хорз уыдаид уыцы хъуыддаг саразын «с одной стороны, было бы хорошо провернуть это дело». 2) Фыццаг, алчи хъуамæ йæхицæй райдайа «во-первых, каждый должен с себя начать». 3) Фыццаджы, ахуыр уал скæн, дыккаджы та, фæлварæнтæ ратт «во-первых, пока выучи, а во-вторых, сдай экзамены».

            4.  С местоимениями в форме отложительного падежа единственного числа: иннæмæй «с другой стороны», аннæмæй «с другой стороны». 

            Например:
         Иуæй, æмбарын æй, иннæмæй та цы гæнæн ис «с одной стороны, я понимаю его, а с другой стороны, что же делать».
         Иуæй, куыстмæ дæр не 'рбацыдтæ, аннæмæй та дзургæ дæр не 'рбакодтай «с одной стороны, и на работу не пришел, а с другой стороны, и не позвонил даже».

            5.  С глаголами: зæгъын «говорю»,  зæгъы «говорит», зæгъынц «говорят», æмбарыс? «понимаешь?», зоныс? «знаешь?», хъусыс? «слышишь?», уыныс? «видишь?», зон «знай», кæс «смотри», æри-ма «дай­ка», зæгъгæ «говоря».

            Примеры:
         1) Ды, зæгъын, исты куы базыдтаис «ты, говорю (думал), узнал бы что-нибудь». 2) Уыдон, зæгъынц, ардæм нал æрбацæудзысты «они, говорят, сюда больше не придут» 3) Хъусыс, æз дын уый тыххæй знон куы дзырдтон «слышишь, я же тебе про это вчера говорил» 4) Зон, æз дæм нал бадæтдзынæн мæ къух «знай, я тебе больше не подам руку».

            6. С наречиями: бæлвырд «действительно», æцæг, æцæгдæр «правда», æнæмæнг «безусловно, бесспорно», иуæрдыгæй «с одной стороны», иннæрдыгæй «с другой стороны» аннæрдыгæй «с другой стороны».

            Примеры:
            1) Æцæг, æз мæхæдæг уым нæ уыдтæн «правда, я сам там не был». 2) Æз дын, æнæмæнг, æрбахæсдзынæн лæвар «я тебе, безусловно, принесу подарок». 3) Иуæрдыгæй, кусгæ хорз кæны, иннæрдыгæй та арæх цух кæны куыстæй «с одной стороны, работает он хорошо, а с другой стороны, он часто прогуливает (пропускает) с работы».

            7. С союзами: уæддæр «все же», науæд «или», цыма «(как) будто».

            Примеры:
            1) Æз, уæддæр, уыцы куыст нæ ныууадздзынæн «я, все же, ту работу не оставлю». 2) Науæд, æз та йын цы кодтон «или, что же я то ему сделал». 3) Уый йын, цыма, ницы зыдта? «он про него, как будто, ничего не знал?».

            8.  С частицами: мыййаг «быть может», æвæццæгæн «наверно», хæдæгай «кстати», гæррæт «неужели», бæгуы «да», бæгуыдæр «конечно», цымæ «интересно», ай-гъай «конечно», æвæдза «ведь, все таки», цæй «ну», цæй-ма «ну-ка», цæйут «нуте», цæйут-ма «нуте-ка», æцæг «правда», уæдæ «значит», хорз «хорошо», фæлтау «лучше», æгæристæмæй «даже», алæ-ма «(а) ну-ка», алæут-ма «нуте-ка», гъа «на», гъа-ма «на-ка», гъаут «нате», гъаут-ма «нате-ка», о «да», æццæй? «правда?», тæхуды «хоть бы», уагæры «интересно», æгонгæй «неправда», нæ? «нет?», куыннæ? «как нет?», бæргæ «конечно (бы)», æниу «впрочем».

            Примеры:
         1) Мыййаг, мыл, кæд дæ зæрдæ фæхудт? «быть может, ты на меня обиделся!» 2) Поезд, æвæццæгæн, раджы ацыд «поезд, наверно, давно ушел». 3) Хæдæгай, райсом та цасыл цæудзæн поезд? «кстати, а завтра во сколько пойдет поезд?» 4) Ды куы цæуай, уæд, бæгудæр, æз дæр ацæудзынæн «если ты пойдешь, то, конечно, я тоже пойду». 5) Райсом та, цымæ, поезд цас сахатыл цæуы? «а завтра, интересно, поезд во сколько часов пойдет?» 6) Ды та рамбылдтай, ай-гъай? «ты опять выиграл, конечно?» 7) Ног билет, æвæдза, райсон райсоммæ «новый билет, все таки, возьму на завтра». 8) Дæ зæрдæмæ, æвæццæгæн, исты нæ фæцыд? «тебе, очевидно, что-то не понравилось?» 9) Уаргæ та кæндзæн, æвæццæгæн «дождь опять пойдет, наверно (верроятно)». 10) Мæхæдæг, фæлтау, куы ацыдаин куыстмæ «лучше бы я сам пошел на работу». 11) Алæ-ма, æз æй мæхæдæг сисдзынæн «ну-ка, я сам (его) подниму». 12) Гъа-ма, иу гыццыл фæхæцц ды дæр «на-ка, подержи ты тоже немножко». 13) Æццæй, уый рæстытæ дзуры? «правда ли, он правду говорит?» 14) Æгонгæй, ма йæм хъус «не правда, не слушай (ты) его». 15) Æз дæр, бæргæ, куы ацыдаин семæ, уæд хуыздæр уыдаид «было бы, конечно, лучше, если бы я тоже пошел с ними».

Запомните
вводные слова и словосочетания

æнæ дызæрдыгæй – без сомнения мæ амондæн – к моему счастью
уæдæ цы? – конечно дæ амондæн – к твоему счастью
мæнмæ гæсгæйæ – по-моему йæ амондæн – на его счастье
дæумæ гæсгæйæ – по-твоему нæ амондæн – на наше счастье
уымæ гæсгæйæ – как ему кажется уæ амондæн – на ваше счастье
махмæ гæсгæйæ – по-нашему сæ амондæн – на их счастье
ме 'намондæн – к моему несчастью сымахмæ гæсгæйæ – по-вашему
уыдонмæ гæсгæйæ – как им кажется йе 'намондæн – к его несчастью
дæ хорзæхæй – будь добр де 'намондæн – на твое несчастье
не 'намондæн – к нашему несчастью уæ хорзæхæй – будьте добры
уе 'намондæн – к вашему несчастью йеды загъдау – как говорится
раст зæгъгæйæ – правду говоря се 'намондæн – к их несчастью
цыма фыддæрадæн – как будто назло цыбырдзырдæй – короче говоря
æндæр ныхæстæй – другими словами иудзырдæй – одним словом
куыд фæзæгъынц – как говорится æмтгæй райсгæйæ – в общем
уый нæ, фæлæ – между прочим æппæтыфыццаг – прежде всего
дыккаг уый – во-вторых æртыккаг уый – в-третьих
фыццаджыдæр – во-первых, в первую очередь
фыццаг уал – во-первых, перво-наперво
маразæгъай, марадз зæгъай – хоть бы, ни-ни

Упражнение

            Переведите следующие предложения:

         1) Æз дæр ацыдтæн куыстмæ, уæдæ цы. 2) Уый, æнæ дызæрдыгæй, мах асаинаг у. 3) Æз, дæумæ гæсгæйæ, не сарæхсдзынæн уыцы куысты? 4) Поезд дæр, мæ амондæн, афæстиат иугыццыл. 5) Уыцы бон, йе 'намондæн, бирæ мит æруарыд. 6) Иугыццыл ма мæм фæкæс, дæ хорзæхæй! 7) Мæхæдæг дæр æй, раст зæгъгæйæ, хорз нæ зыдтон. 8) Директор Темырмæ фæхыл кодта, æмæ уый фæстæ, маразæгъай, никуы уал байрæджы кодта. 9) Алы куысты дæр, фыццаджыдæр, зонындзинæдтæ хъæуынц. 10) Цыбырдзырдæй, ахуыр кæнын хъæуы. 11) Уыдон, иудзырдæй, хæстæджытæ разындысты.

Постарайтесь запомнить
вводные предложения:

кæй зæгъын æй хъæуы – само собой разумеется
уæдæ цы уыдаид – конечно
уырны мæ (дæ, уæ) – мне (тебе, вам) верится
дзырд дæр ыл нæй – нечего и говорить
чи зоны – кто знает
диссаг куыд нæ у – как не удивительно
де 'знаг гæды зæгъæд – букв. твой враг пусть скажет неправду (в смысле: правду говорю)
уый зонын – знаю
бахатыр кæн – прости
дæ нывонд фæуон – да стану я жертвой за тебя (правильнее тебе)
ноджы дæр æй зæгъын – еще раз говорю
дæ хуыцаумæ скæс – букв. посмотри вверх на своего бога (в смысле: о чем ты говоришь)
æнхъæл дæн – я уверен
куыд зæгъынц, афтæмæй – как видно
кæд нæ рæдийын, уæд – если не ошибаюсь
куы зæгъæм, уæд – впрочем
æрра дæн – букв. дурак я (в смысле: что я, дурак, что ли)
уый бахъуыды кæн – представь себе (точный перевод: запомни это)
цы, уый зоныс? – знаешь что?
ахъуыды-ма кæн – подумай-ка
бауырнæд дæ – поверь
мæ хур акæнай – мое солнышко
хуыцауыстæн – воистину, ей богу
дæ мад амæла – букв. да умрет твоя мать (так говорит мать своему
ребенку)
йæ (дæ) цæрæнбон бирæ уæд – дай бог ему (тебе) долгих лет жизни
табу хуыцауæн – слава богу
табу дæ фарнæн – прости за выражение
табу фынджы фарнæн – извиняюсь за выражение; пусть не за столом будет сказано
мæнæ диссаг – вот диво

(Выражение представь себе должно быть таким: ахъуыды ма кæн)

Упражнение

            Переведите следующие предложения:

         1) Æз дæр, кæй зæгъын æй хъæуы, нæ фæтарстæн æмæ йæ асырдтон. 2) Фæстæмæ раздæхт Габо, уæдæ цы уыдаид, æмæ та дзæбуджы гуыпп-гуыпп райхъуыст. 3) Машинæ, дзырд дæр ыл нæй, ногæй аразын хъæуы. 4) Исты дзы, чи зоны, рауайдзæн. 5) Цыдæриддæр дзурын, уыдон, де знаг гæды зæгъæд, иууылдæр кæрæй кæронмæ дæр раст сты. 6) Бахатыр кæн, ам дукани цы ран ис? 7) Уæртæ ма мын уыцы ведра æрбадав, дæ нывонд фæуон. 8) Поезд, æнхъæл дæн, раджы ацыд. 9) Куыд зæгъынц, афтæмæй ды алыбон дæр æрæджы кæныс куыстмæ. 10) Кæд нæ рæдийын, уæд ды ме 'фсымæримæ ахуыр кодтай. 11) Æз уый куы зыдтаин, бауырнæд дæ, уæд афтæ æнцад нæ бадтаин. 12) Хуыцауыстæн, цытæ дзурыс, цытæ? 13) Ма мæ ныууадз, дæ фыдыстæн, иунæгæй ам. 14) Дон-ма мын æрбадав лæппу, дæ нывонд фæуон. 15) Абон мын дæ лæппу, йæ цæрæнбон бирæ уæд, тынг феххуыс кодта. 16) Хæрæджы дымæг, табу дæ фарнæн, базондзынæ ацы машинæйыл.

Упражнения к пройденному материалу

            1. Переведите следующие предложения на русский язык. Определите вводные члены предложения:

         1) Æз дын, цæвиттон, иу таурæгъ радзурдзынæн. 2) Абон хохмæ экскурсийы цыдтæн, фæлæ, хъыгагæн, къæвда райдыдта. 3) Диссаг, цал хатты дæм хъуамæ бадзурон. 4) Иуæй, кусгæ бирæ кæны, иннæмæй та йæ куыст æппындæр бæрæг нæ кæны. 5) Ды дæр нæм, æнæмæнг, изæрæй æрбацу. 6) Кæд дын, мыййаг, феххуыс кæнын хъæуы. 7) Райсомæй, æвæццæгæн, иу дæс минуты афæстиат уыдзынæн.

            2. Выпишите следующие предложения, употребив вводные члены предложений:

            Образец: Уæ цард уæ къухы ис «ваша жизнь в ваших руках». – Цæвиттон, уæ цард уæ къухы ис («словом, ваша жизнь в ваших руках).

         1) Сырдтæ дæр сæхи зымæгмæ фæцæттæ кæнынц. 2) Уæ цард уæ къухы ис. 3) Адæмы фарн бирæ у. 4) Сывæллон мады риуыл рæзы (поговорка). 5) Сывæллон куы нæ кæуа, уæд ын мад риу нæ дæтты (поговорка). 6) Сабыр ныхасмæ калм дæр хъусы (пословица). 7) Адæм кæй нæ базыдтой, арвы бын ахæм сусæгдзинад нæй (пословица). 8) Æвзæр дыууæ марды кæны (пословица). 9) Мæгуыры бафхæрæг æндæр хорз ма ссарæд! (пословица).

Текст

Зындгонд ахуыргонд

         Миллер Всеволод Федыры фырт, кæй зæгъын æй хъæуы, уыд стыр ахуыргонд. Цæвиттон, уый иртæста ирайнаг æвзæгтæ. Йе 'ргом аздæхта ирон æвзагмæ дæр. Чи зоны, ирайнаг æвзæгтæм куы нæ хаудтаид ирон æвзаг, уæд æй Миллер дæр не 'сахуыр кодтаид. Фæлæ, уымæн нал ис базонæн. Миллер райдыдта ирон фольклор æмæ этнографион æрмæг æмбырд кæнын. Дзырд дæр ыл нæй, уыцы хъуыддаджы Миллерæн бирæ бантыст. Миллер æрзылдис бирæ хæххон æмæ быдираг хъæуты. Ирæттæй дæр ын, æнæмæнг, бирæ æххуысгæнджытæ уыд. Фыццаджыдæр, уыдон уыдысты ирон адæмы интеллигенцийы хуыздæр минæвæрттæ. Мин астсæдæ æстай фыццæгæм æмæ мин астсæдæ æстай æвдæм азты Миллер æртæ хайæ рауагъта мыхуыры йæ «Ирон этюдтæ». Уым ис ирон аргъæуттæ æмæ таурæгътæ, ирон æвзаджы грамматикæ æмæ ирон адæмы историйы фæрстытæ.
         Миллер бæрæг бæлвырдæй равдыста, иуæй, ирон æвзаг ирайнаг æвзæгты къордæй кæй у, уый, иннæмæй та раиртæста ирон æвзаджы историйы фæрстытæ. Уыимæ та ма рабæрæг кодта сæдæгай дзырдты этимологи. Миллерæн ма бантыст ирон-уырыссаг-немыцаг дзырдуат саразын дæр.
         Миллеры наукон архайд, фыццаджыдæр, феххуыс ирон интеллигенци райхъал кæнынæн. Уый фæстæ ирон ахуыргæндтæ дæр райдыдтой сæ истори, фольклор æмæ æвзаг иртасын. Ирон адæмæй, æнæмæнг, никуы ферох уыдзæн Миллеры цытджын ном.

Словарь к тексту

ахуыргонд – ученый æрмæг – материал
иртасын – изучать хаудтаид – относился бы
ирайнаг – иранский бантыст – удалось
æрзылдис – объехал, побывал  быдираг – равнинный, полевой
æххуысгæнджытæ – помощники минæвæрттæ – представители
мыхуыры – в печати цытджын – славный, великий
райхъал кæнынæн – для пробуждения дзырдуат – словарь
æргом аздæхта – обратился рабæрæг кодта – выявил

Задания к тексту

            1. Прочитайте слова к тексту несколько раз.
            2. Прочитайте и переведите текст.
            3. Найдите в предложениях вводные члены предложений. Выпишите эти предложения без вводных членов.
            4. Переведите выписанные предложения и сравните их с соответствующими предложениями с вводными членами из текста.
            5. Ответьте на вопросы по тексту:
                        1) Чи уыд Всеволод Миллер?
                        2) Цы иртаста уый?
                        3) Цавæр æвзагмæ ма аздæхта йе 'ргом?
                        4) Цы райдыдта æмбырд кæнын Миллер?
                        5) Кæм æрзылдис Миллер?
                        6) Чи ма йын æххуыс кодта йæ куысты?
                        7) Кæцы азты рауагъта Миллер йæ «Ирон этюдтæ»?
                        8) «Ирон этюдты» цы ис æмбырдгонд?
                        9) Бæрæг бæлвырдæй цы равдыста Миллер?
                        10) Цы ма бантыст Миллерæн?
                        11) Цæмæн феххуыс Миллеры наукон архайд?
                        12) Чи нæ ферох уыдзæн ирон адæмæй?

            6. Переведите на осетинский язык, опираясь на текст:

         Всеволод Федорович Миллер был, бесспорно, великим ученым. Словом, он изучал иранские языки. Он обратился и к осетинскому языку. Миллер начал собирать осетинский фольклор и этнографический материал. В этом деле Миллеру удалось много. В 1881 - 1887 годах Миллер выпустил в печати в трех частях «Осетинские этюды». Там были осетинские сказки, легенды, грамматика осетинского языка и вопросы истории осетин. Миллер показал, что осетинский язык относится к иранской группе. Вместе с тем, он выявил этимологию многих осетинских слов. Миллеру удалось также составить осетино-русско-немецкий словарь. Научная деятельность Миллера разбудила осетинскую интеллигенцию. Осетинский народ никогда не забудет славное имя Миллера.

Новые слова

дзабыртæ – чувяки, туфли туман – 10 рублей
фæкæсдзынæн – помогу сом – рубль
фæразын – мочь, быть в состоянии æхца – деньги
фынæй кæнын – спать суари – пятак, 5 копеек
баууæндын – поверить, доверить(ся) сай – 10 копеек
фынтæ уынын – видеть сны сомырдæг – полтинник
замманай –  замечательный, прекрасный фынæйæ – во сне
лæмбынæгæй – внимательно, тщательно къахыдарæс – обувь
æхсызгон – приятно, отрадно фынæй – сон, сновидение
дзырд фæсайын – не сдержать слово, обмануть дæргъæн – длина
баууæндын кæнын – убедить, уверить баууæндтæн – поверил
дзырд раттын – дать слово бантысдзæн – удастся

Контрольная работа

            I. Ответьте на следующие вопросы:

            1) Какие члены предложения называются вводными?
            2) Какое место в предложении занимают вводные члены?
            3) Чем отличаются вводные слова от вводных предложений?
            4) С какими частями речи в осетинском языке соотносятся вводные слова?
            5) Как бы вы сказали по-русски такие вводные слова, как цæвиттон, дзырдæн, хъыгагæн?

            II. Прочитайте предложения. Найдите в них вводные слова и определите их функцию. Предложения переведите на русский язык:

         1) Дæс туманæй мын, дзырдæн, фынддæс сомы куы раттай, уæд ма дæм цы баззайдзæн? 2) Цæвиттон, ахæм диссаг никуы ма федтон. 3) Знон замманай дзабыртæ федтон дуканийы, фæлæ мæм, хъыгагæн, æхца нæ уыди. 4) Диссаг, куыд фæразыс уыйбæрц фынæй кæнын? 5) Бæргæ дын раттаин, фæлæ мæм, иуæй, уыйбæрц æхца дæр нæй, иннæмæй та мæхи дæр хъæудзæн. 6) Къласмæ куы бацыдтæн, уæд, æцæгдæр, скъоладзаутæ се 'ппæт дæр лæмбынæгæй кастысты сæ чингуыты. 7) Уыдон мæ иунæгæй ам, æнæмæнг, нæ ныууадздзысты. 8) Иуæрдыгæй мын æхсызгон уыди, мæ куыст кæй фæдæн, иннæрдыгæй та ма, цы кусдзынæн ныр.

            III. Переведите следующие предложения на осетинский язык:

         1) Что ты плачешь, будто ты еще маленький? 2) Быть может, тебе нужна моя помощь? 3) Наверно, хочешь пойти на фильм. 4) Кстати, у тебя есть деньги? 5) Конечно, я бы тоже хотел пойти с тобой. 6) Правда, у тебя действительно нет денег? 7) Неправда, ты их не слушай! 8) Хоть бы кто-нибудь позвонил мне.

            К данному заданию имеется ключ.

            IV. Переведите следующие предложения на русский язык. Найдите вводные сочетания слов и определите их функцию в предложении:

         1) Æз ыл, уæдæ цы, бæууæндтæн. 2) Уый, æнæ дызæрдыгæй, йæ дзырд сæххæст кæндзæн. 3) Уыцы лæг, дæумæ гæсгæйæ, йæ дзырд нæ фæсайдзæн? 4) Дæ хорзæхæй, иу дыууæ суарийы ма мын авæр. 5) Тотрадз, цыма фыддæрадæн, нæ фæстаг къапеччытæ дæр ма иу мæгуырæн ратта. 6) Раст зæгъгæйæ, уыдонæй мах дæр ницы балхæдтаиккам. 7) Кæйдæр загъдау, дæ сынтæг цæй дæргъæн уа, дæ къæхтæ дæр уый дæргъæн ауадз.

            V. Выразите по-осетински следующие сочетания слов:

         будьте добры, по-нашему, по-твоему, правду говоря, к моему счастью, как говорится, на его несчастье, к вашему счастью, как ему кажется, на их несчастье, в общем, без сомнения, будь добр, между прочим, перво-наперво, прежде всего, одним словом, в-третьих, короче говоря, в первую очередь, во-вторых.

            VI. Перепишите следующие предложения, вставив в них вводные предложения. Используйте вводные предложения в скобках:

            Образец: Куыд баныхас кодтам, афтæ бакæндзынæн. – Дзырд дæр ыл нæй, куыд баныхас кодтам, афтæ бакæндзынæн.

         1) Куыд баныхас кодтам, афтæ бакæндзынæн. 2) Æз дæр, миййаг, стыр ахуыргонд суыдзынæн. 3) Дæуæн, æнæмæнг, бирæ бантысдзæн. 4) Æз дæр дæм фæкæсдзынæн. 5) Рæстæг мын нæ зæгъдзынæ? 6) Ды Цомайтыты Михалы фырт дæ? 7) Абон мæ æппындæр не 'вдæлы.

            (кæд нæ рæдийын, уæд; дзырд дæр ыл нæй; бахатыр кæн; чи зоны; кæй зæгъын æй хъæуы; уырны мæ; кæд нæ рæдийын.)

            К данному заданию имеется ключ.

            VII. Объясните по-русски значения следующих вводных предложений:

         куыд, уый зоныс?; ахъуыды-ма кæн; æнхъæл дæн; ноджы дæр æй зæгъын; дæ нывонд фæуон; бауырнæд дæ; кæй зæгъын æй хъæуы; дзырд дæр ыл нæй; уæдæ цы уыдаид; кæд нæ рæдийын, уæд; куы зæгъæм, уæд; мæнæ диссаг; табу фынджы фарнæн; дæ цæрæнбон бирæ уæд; хуыцауыстæн; табу хуыцауæн.

            VIII. Назовите осетинские слова, имеющие значение:

         ученый, изучать, удалось, представитель, материал, словарь, внимательно, в печати, объехал, рубль, обувь, приятно, выявил, славный, длина, сон, мочь, видеть сны, обратился (лицом), червонец.

 

       
 

* Предыдущий урок * К содержанию * Следующий урок *