АИВАДОН  ПРОЗÆ

O. Henry

Shearing the Wolf
 

Англисагау радзырд ныффыста
О. Генри

Уырыссаг æвзагмæ йæ раивта
Корней Чуковский

Ирон æвзагмæ йæ раивта
Хуыгаты Сергей


 


 


 

Shearing the Wolf

 

СТРИЖЕНЫЙ ВОЛК

 

ÆЛВЫД БИРÆГЪ

 

Jeff Peters was always eloquent when the ethics of his profession was under discussion.

Джефф Питерс был готов спорить со мной без конца, едва только, бывало, зайдет у нас речь, можно ли считать его профессию честной.

Куыддæр-иу нæм Джефф Питерсимæ, цы дæсныйадыл хæст у, уым адæймаджы цæсгом хъæуы æви нæ, уый тыххæй ныхас æрæфтыд, афтæ-иу ын бауромыны амал нал уыди.

"The only times," said he, "that me and Andy Tucker ever had any hiatuses in our cordial intents was when we differed on the moral aspects of grafting. Andy had his standards and I had mine. I didn't approve of all of Andy's schemes for levying contributions from the public, and he thought I allowed my conscience to interfere too often for the financial good of the firm.

— Уж на что мы друзья с Энди Таккером, — говаривал он, но и в нашей дружбе появлялась очень заметная трещина, правда, единственная, — когда мы не могли с ним согласиться насчет нравственной природы жульничества. У меня были свои принципы, у Энди свои. Я далеко не всегда одобрял выдвигаемые Энди Таккером проекты о взимании контрибуции с публики, а он, — с своей стороны, был уверен, что я слишком часто вмешиваю в коммерческие операции совесть и наношу таким образом нашей фирме немалый ущерб.

— Энди Таккерæй æнгомдæр никæимæ цæрын, уый алчи дæр зоны,— дзырдта-иу ахæм сахат Джефф,— фæлæ ма-иу мах æнгом царды дæр фæзынди фазбынæттæ. Æмæ дæумæ гæсгæ цæй фæдыл? Цæй фæдыл, цæ, сайæн митæй йе 'хцадон кæмæн нæрсы, уыдоны ма цæсгом истæмæн хъæуы æви нæ, уыцы стыр фарсты иу хъуыдымæ никуы æрцыдыстæм. Æз мæхи зондыл хæст уыдтæн, Энди — йæхи. Зæгъæм, Энди Таккер хæсдæттæггаг адæмæй уæлдай æхца æмбырд кæныны тыххæй ног уагæвæрдтæ кæй арæзта, уый æз растыл нæ нымадтон. Мæн та уымæй азымджын кодта æмæ, дам, уыцы мулкхæссæн куыстыты цæсгомы кой цæмæн фæкæныс. Уымæй, дам, нæ фирмæйæн стыр зиан хæссыс. Афтæ-иу мын уайдзæф кодта Энди.

We had high arguments sometimes. One word led on to another till he said I reminded him of Rockefeller.

Случалось, что в наших спорах мы хватали через край. Однажды в пылу полемики он даже выразился, будто я нисколько не лучше Рокфеллера.

Бирæ хæттыты-иу нæ быцæу ныхас тынг дард ацыди. Иу хатт та йæ тæккæ тæвдыл куы уыди, уæд дын куы срæцугъид, ды, дам, Рокфеллерæй хуыздæр куы нæ дæ.

"'I don't know how you mean that, Andy, says I, 'but we have been friends too long for me to take offense at a taunt that you will regret when you cool off. I have yet, says I, 'to shake hands with a subpœna server.

Энди! — ответил я. — Я знаю, что ты хочешь нанести мне обиду. Но мы с тобою давние приятели, и я не стану обижаться на такие ругательства, о которых ты и сам пожалеешь, когда к тебе вернется хладнокровие. Ведь я еще никогда не подлизывался к судебному приставу.[1]

— Энди,— бадзырдтон æм æз.— Ды мæн æфхæрыс, гъемæ дæ бар дæхи. Мах рагæй хæлæрттæ стæм, æмæ дæм æз уыцы ныхæсты тыххæй не смæсты уыдзынæн. Фæлæ дæ рæдыдыл дæхæдæг дæр басæтдзынæ, мæнæ уал чысыл æруазал уай, æмæ дæхи æрæмбарай. Уæдæ кæд федтай, æмæ æз Рокфеллерау тæрхоны лæгты фæдыл зилон, уый?[1]

"One summer me and Andy decided to rest up a spell in a fine little town in the mountains of Kentucky called Grassdale. We was supposed to be horse drovers, and good decent citizens besides, taking a summer vacation. The Grassdale people liked us, and me and Andy declared a cessation of hostilities, never so much as floating the fly leaf of a rubber concession prospectus or flashing a Brazilian diamond while we was there.

Однажды, в летнюю пору, мы с Энди решили отдохнуть в Кентуккийских горах, в небольшом городишке Грассдейл.

Считалось, что мы скотопромышленники, и к тому же солидные почтенные граждане, которые приехали сюда на каникулы. Жителям Грассдейла мы пришлись по душе, и потому мы решили прекратить военные действия и не морочить их — покуда мы живем в ихнем городе — ни проспектами каучуковой концессии, ни сверканием бразильских брильянтов.

Иу сæрд мах баныхас кодтам Эндиимæ, цæмæй нæ фæллад суадзæм Кентуккийы хæхты. Ацыдыстæм. Æрбынат кодтам иу къаннæг горæт Грассдейлы.

Афтæ нæ айхъуысти, цыма фосдарыны æмæ фос уæй кæныны куыст кæнæм. Æнæуи адæмы 'хсæн нæхи дарын зыдтам, æмæ нын горæты цæрджытæ аргъ кодтой, нымадтой нæ. Æмæ мах дæр æрсабыр стæм — цыма нæ нæдæр сæ каучукы мæт уыд, нæдæр бразилиаг налхъуыт дурты мæт.

"One day the leading hardware merchant of Grassdale drops around to the hotel where me and Andy stopped, and smokes with us, sociable, on the side porch. We knew him pretty well from pitching quoits in the afternoons in the court house yard. He was a loud, red man, breathing hard, but fat and respectable beyond all reason.

Жили мы в гостинице, и вот однажды приходит к нам самый крупный грассдейлский торговец железною утварью и садится с нами на веранде, чтобы покурить за компанию. Мы еще раньше успели хорошо познакомиться с ним, так как нам случалось не раз наблюдать, как во дворе городского суда он в послеобеденный час играет в железные кольца. У него была одышка. Был он крикливый и рыжий. Но в общем толстый и такой важный, степенный, что даже глядеть удивительно.

Цæргæ кодтам уазæгдоны. Иу изæр нæм уырдæм æрцыди æфсæйнаг кусæнгæрзтæй базаргæнæг — æгас горæты дæр йæ ном хъуыст кæмæн уыд, уыцы Меркисон. Ахизæны цы мæнгагъуыстгонд уыд, уым нæ фарсмæ æрбадт æмæ немæ тамако дымыныл схæцыд. Мах уæдмæ дзæбæх зонгæ уыдыстæм йемæ, уымæн æмæ йæ æрвылбон дæр уыдтам горæты тæрхондоны раз æфсæйнаг тæлытæй хъазгæ. Бурдзалыг, хъæрæйдзураг лæг. Æдзухдæр тыхулæфт кодта — бæрæг уыд: йæ хурхыуадындзтæ хъыгдард уыдысты. Æнæуи та уыд гуыбынджын, цæсты чи сахада, ахæм.

"After we talk on all the notorious themes of the day, this Murkison—for such was his entitlements—takes a letter out of his coat pocket in a careful, careless way and hands it to us to read.

Сначала мы поговорили о разных злободневных новостях, а потом этот Меркисон — у него была такая фамилия — достает из бокового кармана письмо и с этаким беззаботно-озабоченным видом дает его нам — почитать.

Исдуг афтæ аныхæстæ кодтам, ног хабæрттæ-йедтæй кæрæдзийы афарстам, стæй уæд йæ пиджакы дзыппæй иу гæххæтт куы сласид æмæ нæм æй куы æрбадаргъ кæнид. Йæ цæсгомыл цыдæр сагъæс фæзын-фæмынæг кодта.

"'Now, what do you think of that? says he, laughing—'a letter like that to ME!

"Me and Andy sees at a glance what it is; but we pretend to read it through. It was one of them old time typewritten green goods letters explaining how for $1,000 you could get $5,000 in bills that an expert couldn't tell from the genuine; and going on to tell how they were made from plates stolen by an employee of the Treasury at Washington.

— Ну, как вам это нравится? — говорит он и смеется. Послать такое письмо МНЕ!

Мы с Энди сразу же смекнули, в чем дело. Но делаем вид, будто внимательно вчитываемся в каждое слово. Письмо напечатано на машинке — одно из тех старомодных писем, где вам объясняют, каким манером, вы можете за одну тысячу долларов получить целых пять, — и притом такими бумажками, что никакой эксперт не отличит их от настоящих. В письме сообщалось, что эти доллары являются оттисками с подлинных клише Государственного казначейства в Вашингтоне, выкраденных тамошним служащим.

— Цæй, куыд уæ зæрдæмæ цæуы? — фæрсы нæ æмæ худы.— Диссаг нæу, ахæм гæххæтт ныффысс мæнмæ!

Мах æвиппайды нæ бамбæрстам хабар, фæлæ ахæм хуыз æвдисæм, цыма тынг лæмбынæг кæсæм гæххæтт, цыма йын йæ алы дзырдыл дæр хъуыды кæнæм. Гæххæтт уыди машинкæйыл мыхуыр, æнæуи та, зæронддæр заманты арæх кæй фыстой, уыдонæй,— амыдтой дзы иу мин доллæры æнæхъæн фондз миныл цы æгъдауæй баивæн ис, уый. Доллæртæ та ахæмтæ сты æмæ сæ паддзахадон доллæртæй ничи раиртасдзæн. Гæххæтты амынд цыди, куыд сæ ныммыхуыр кодтой, уый дæр. Вашингтоны паддзахадон къазнайы чи кусы, иу ахæм радавта уырдыгæй мыхуыргæнæн клише æмæ сæ уымæй ныммыхуыр кодтой.

"'Think of 'em sending a letter like that to ME! says Murkison again.

"'Lot's of good men get 'em, says Andy. 'If you don't answer the first letter they let you drop. If you answer it they write again asking you to come on with your money and do business.

— Подумать только, что они смеют с подобными письмами обращаться ко МНЕ!

— Ну, что за беда! — говорит Энди. — Такие письма рассылаются и порядочным людям. Если вы не ответите этим аферистам на первое их письмо, они отстанут. А если откликнетесь, напишут вам снова и предложат вам привести ваши доллары к ним и совершить полюбовную сделку.

Уæдмæ та Меркисон ногæй загъта:

— Мæ зонд æй нæ ахсы уæддæр — куыд хъуамæ бауæндыдаиккой ахæм гæххæтт ныффыссын мæнмæ!

— Уыйас бæллæхæй дзы ницы и,— дзуры йæм Энди.— Ахæм гæххæттытæ алкæмæ дæр æрвитынц. Дзуапп сын ма радт æмæ сæхицæн сбаддзысты уыцы цæстфæлдахджытæ. Фæлæ сæм мæнæ ныффыстай — нал дæ ныууадздзысты, фысдзысты æмæ дæм фысдзысты, цалынмæ сын сразы уай, уæдмæ.

"'But think of 'em writing to ME! says Murkison.

"A few days later he drops around again.

— Но подумать только, что с подобным письмом они посмели обратиться ко МНЕ! — возмущается Меркисон.

Через несколько дней он приходит опять.

— Диссаг мæм уый кæсы, уый — куыд бауæндыдысты ахæм гæххæтт фыссын мæнмæ.

Цалдæр боны фæстæ та нæм æрбауади Меркисон.

"'Boys, says he, 'I know you are all right or I wouldn't confide in you. I wrote to them rascals again just for fun. They answered and told me to come on to Chicago. They said telegraph to J. Smith when I would start. When I get there I'm to wait on a certain street corner till a man in a gray suit comes along and drops a newspaper in front of me. Then I am to ask him how the water is, and he knows it's me and I know it's him.

— Друзья! — говорит он. — Я знаю, вы люди безукоризненной честности, иначе я не стал бы откровенничать с вами. Знайте: я написал тем мошенникам, просто так, для потехи. Они тотчас же прислали ответ: предлагают приехать в Чикаго. В день своего отъезда я должен послать телеграмму на имя Дж. Смита. А в Чикаго — встать на такой-то улице, на таком-то углу и ждать. Там подойдет ко мне один в сером костюме и уронит передо мною газету. Тогда мне следует спросить у него, теплая ли сегодня вода. Таким образом он узнает, что я — это я, а я узнаю, что он — это он.

— Мæ хæлæрттæ! — загъта хъæрæй, куыддæр мидæмæ æрбахызт, афтæ.— Æз зонын, сымах цæсгомджын адæм кæй стут, уый, æндæр афтæ æргомдзырд нæ уаин уемæ... Уыцы цæстфæлдахджытæм ныффыстон, афтæ мæхи аирхæфсыны тыххæй, кæддæра, зæгъын, куыд кæниккой. Æмæ мæ кæд нæ хонынц уырдæм. Чикагомæ! Цы бон цæуон, уыцы бон хъуамæ тел ныццæвон Дж. Смитты номыл. Чикагойы та хъуамæ слæууон иу бæрæг уынджы, иу бæрæг тигъыл æмæ æнхъæлмæ кæсон. Уым мæм хъуамæ æрбацæуа иу лæг фæныкхуыз дарæсы, мæ размæ куы æрбахæццæ уа, уæд хъуамæ йæ газет йæ къухæй æрхауа. Æз æй хъуамæ бафæрсон: «Дон дзæбæх хъарм у абон?» Афтæ кæрæдзийы базондзыстæм, ома, æз дæн æз, уый та у уый.

"'Ah, yes, says Andy, gaping, 'it's the same old game. I've often read about it in the papers. Then he conducts you to the private abattoir in the hotel, where Mr. Jones is already waiting. They show you brand new real money and sell you all you want at five for one. You see 'em put it in a satchel for you and know it's there. Of course it's brown paper when you come to look at it afterward.

— Старая штука, — говорит Энди зевая. — Я часто читал про такие проделки в газетах. Потом он ведет вас в гостиницу, в укромный застенок, а там уже поджидает вас мистер Джонс. Они показывают новехонькие, свежие, настоящие деньги — и за каждый ваш доллар продают вам пятерку. Вы видите своими глазами, как они укладывают их к вам в саквояж. Вы уверены, что доллары тут, в саквояже. А когда вам вздумается взглянуть на них снова, они, конечно, оказываются оберточной бумагой.

— Зæронд хабар,— йæ ком аивæзта Энди.— Газетты-иу арæх фыстой уыдæтты тыххæй... Стæй дæ уырдыгæй уазæгдонмæ акæндзæн, уым уæм иу хибар ран æнхъæлмæ кæсдзæн мистер Джонс. Уым дæм равдисдзысты дзыхъхъынног, нырма къухты дæр чи нæ уыд, ахæм æхца æмæ дын дзы дæ алы доллæрмæ дæр банымайдзысты фондз. Дæ тæккæ цæстыты раз дын сæ бафснайдзысты дæ дзæкъулы. Уый фæстæ дæ сæ фенын куы бафæнда, æмæ дæ дзæкъулмæ куы ныккæсай, уæд дзы, кæй зæгъын æй хъæуы, уыцы дзыхъхъынног æхцатæн сæ кой дæр нал уыдзæн. Сæ бæсты дзæкъулы разындзæн, æгъуыз гæххæтты цыппæрдигъон джиппытæ.

"'Oh, they couldn't switch it on me, says Murkison. 'I haven't built up the best paying business in Grassdale without having witticisms about me. You say it's real money they show you, Mr. Tucker?

— Ну нет! Со мною такие штучки не пройдут, — говорит Меркисон. — Не на такого напали! Я не создал бы доходнейшего бизнеса в нашем Грассдейле, если бы у меня не было нужной смекалки. Вы сейчас сказали, мистер Таккер, что они покажут мне настоящие деньги?

— О, нæ! Мемæ сын уыцы хъуыддæгтæй ницы рауайдзæн,— дзуры хъæрæй Меркисон.— Ам сын æндæр лæппу и! Æз Грассдейлы ахæм пайдайы хъуыддæгтæ нæ ныззылдтаин, мæ сæр куынæ кусид, уæд. Афтæ загътай нæ, мистер Таккер, æмæ мæм фыццаг æцæг доллæртæ равдисдзысты?

"'I've always — I see by the papers that it always is, says Andy.

"'Boys, says Murkison, 'I've got it in my mind that them fellows can't fool me.

I think I'll put a couple of thousand in my jeans and go up there and put it all over 'em. If Bill Murkison gets his eyes once on them bills they show him he'll never take 'em off of 'em. They offer $5 for $1, and they'll have to stick to the bargain if I tackle 'em. That's the kind of trader Bill Murkison is. Yes, I jist believe I'll drop up Chicago way and take a 5 to 1 shot on J. Smith. I guess the water'll be fine enough.

— По крайней мере я сам... то есть я читал в газетах, что эти молодчики поступают именно так.

— Друзья! — говорит Меркисон. — Я решил доказать, что им не удастся объегорить меня.

Я возьму две тысчонки, суну их в карманы штанов и проучу аферистов как следует. Стоит только Биллу Меркисону глянуть разок на настоящие деньги, уж он не оторвет от них глаз. За один доллар они предлагают пятерку — ну что ж! — им придется выложить мне чистоганом всю сумму. Для этого я приму свои меры. Нет, Билл Меркисон не такой простофиля. Вот увидите: съезжу в Чикаго и заставлю этого самого Смита выдать мне за тысячу долларов пять. И поверьте: вода опять станет теплая.

— Æз-иу мæхæдæг дæр... æз газеты кастæн, ахæм адæм афтæтæ кæй фæкæнынц, уый.

— Мæ хæлæрттæ! — дзуры та Меркисон,— æз сфæнд кодтон, уыдоны хуызæттæ мæн кæй нæ асайдзысты, уый равдисын.

Мемæ айсдзынæн дыууæ мины, мæнæ сæ мæ хæлафы дзыппыты нывæрдзынæн æмæ, уыцы цæстфæлдахджыты куыд æмбæлы, афтæ æрцахуыр кæндзынæн. Æрмæст иунæг хатт æрхæцой Билл Меркисоны цæстытæ æцæг доллæртыл, æндæр ма сæ уыдонæй хицæн кæнын! Иу доллæрыл фондз дæттынц нæ? Гъемæ хорз! Кæд сын æцæг доллæртæ сæ фындзы хуынчъытæй не сласон, уæд сын ам лæппу ма уæд! Фендзыстут, кæддæра афтæ нæ уаид! Нæ, Билл Меркисон, куыд хъæуы, уый базондзæн. Ацæудзынæн Чикагомæ æмæ, уыцы Смитт у, цы у, уымæй мæ иу минмæ рампъухдзынæн фондз.

"Me and Andy tries to get this financial misquotation out of Murkison's head, but we might as well have tried to keep the man who rolls peanuts with a toothpick from betting on Bryan's election. No, sir; he was going to perform a public duty by catching these green goods swindlers at their own game. Maybe it would teach 'em a lesson.

"After Murkison left us me and Andy sat a while prepondering over our silent meditations and heresies of reason. In our idle hours we always improved our higher selves by ratiocination and mental thought.

И я и Энди, мы оба пытаемся вышибить у него из головы этот неудачный финансовый план. Но куда там! Он стоит на своем. "Я, говорит, исполню свой гражданский долг, и поймаю бандитов в расставленную ими же самими ловушку. Авось это послужит им хорошим уроком!"

Меркисон уходит, а мы с Энди продолжаем сидеть и молча предаемся размышлениям о том, как плачевно заблуждается человеческий ум. В такие размышления мы погружались не раз. Чуть выдастся у нас свободный часок, мы всегда посвящаем его благочестивым попыткам усовершенствовать свою духовную личность при помощи глубокомысленных мыслей.

Æз æмæ йæм Энди дыууæйæ дæр хатæм, цæмæй уыцы фæндтæ йæ сæрæй аппара, фæлæ, мара-зæгъай, кæд нæ хъуыды дæр кæны. Æз, дам, цыфæндыйæ дæр хъуамæ сæххæст кæнон мæ граждайнаг хæс. Æз, дам уыцы абырджыты, сæхæдæг мæн ахсынæн цы хыз сбыдтой, уым бамидæг кæндзынæн. Кæд, дам, сын зондыхос фæуаид нырæй фæстæмæ.

Меркисон ацыд, мах Эндиимæ бадгæйæ баззадыстæм æмæ сабыр, æнæ хъыпп-сыппæй, адæймаг куыд ныдздзæгъæлтæ вæййы, ууыл хъуыдытыл схæцыдыстæм. Ахæм хъуыдытæ нæм уымæй размæ дæр иу æмæ дыууæ хатты не 'рцыди. Æрмæст нæ февдæлæд, æндæр-иу уыцы рæсугъд хъуыдытыл ахæцыдыстæм, афтæ нæм зынди, цыма нын уый стыр æххуыс фæуыдзæн нæ удтæ ссыгъдæг кæнынæн.

"'Jeff, says Andy after a long time, 'quite unseldom I have seen fit to impugn your molars when you have been chewing the rag with me about your conscientious way of doing business. I may have been often wrong. But here is a case where I think we can agree. I feel that it would be wrong for us to allow Mr. Murkison to go alone to meet those Chicago green goods men. There is but one way it can end. Don't you think we would both feel better if we was to intervene in some way and prevent the doing of this deed?

Мы долго и сосредоточенно молчим. Наконец, Энди прерывает молчание.

— Джефф! — говорит он. — Признаюсь, я нередко от всего сердца хотел выбить у тебя лучшие зубы, когда ты, бывало, начнешь жевать свою мочалу о совести в бизнесе. Теперь я прихожу к убеждению, что, пожалуй, я был не прав. Как бы то ни было — в нынешнем случае я с тобою согласен вполне: по-моему, с нашей стороны было бы прямо-таки бессовестно отпустить мистера Меркисона одного, без охраны, для свидания с теми мазуриками. Ведь ему не сдобровать, это ясно. Не думаешь ли ты, что мы обязаны вмешаться и предупредить катастрофу?

Афтæ бирæ фæбадтыстæм æдзæмæй, стæй Энди загъта:

— Джефф, сæттын ыл, бирæ хæттыты-иу ахъавыдтæн дæ тæккæ дзæбæхдæр дæндæгтæ дын басæттон, зæгъын, мæнæ-иу ацы æхцакусæн дунейы цæсгом æмæ æдзæсгом цы сты, ууыл дзурын куы райдыдтай, уæд. Ныр бамбæрстон: уыцы хъуыды-иу мæм куы æрцыд, уæд-иу раст нæ уыдтæн. Цыфæнды куы фæуа, уæддæр ацы хатт демæ разы дæн, мистер Меркисоны уыцы дæлимонтæм иунæгæй куы ауадзиккам, уæд мæнмæ гæсгæ мах бынтондæр уаиккам æдзæсгæмттæ. Цы йæм дзы æнхъæлмæ кæсы, уый иунæг хуыцау дæр нæ зоны. Афтæ дæм нæ кæсы, цæмæй фыдбылыз ма æрцæуа, уый тыххæй цыма махæн афтæ сабыр бадын не 'мбæлы.

"I got up and shook Andy Tucker's hand hard and long.

"'Andy, says I, 'I may have had one or two hard thoughts about the heartlessness of your corporation, but I retract 'em now. You have a kind nucleus at the interior of your exterior after all. It does you credit. I was just thinking the same thing that you have expressed. It would not be honorable or praiseworthy, says I, 'for us to let Murkison go on with this project he has taken up. If he is determined to go let us go with him and prevent this swindle from coming off.

Я встаю, крепко жму руку Энди Таккеру и долго трясу ее.

— Энди, — говорю я, — если мне когда-нибудь и приходила в голову сердитая мысль, будто у тебя недоброе сердце, я беру эту мысль назад. Я вижу, что внутри твоей наружности все же есть зернышко добра и любви. Это делает тебе честь. Меня тоже волнует судьба Меркисона. С нашей стороны, — говорю я, — было бы грешно и постыдно, если бы мы не помешали ему ввязаться в это темное дело. Он решил ехать? Ну что же! Поедем и мы вместе с ним и не дадим этим бандитам одурачить его.

Уыцы ныхæстæ куы фехъуыстон, уæд фестадтæн, Эндийы къух райстон æмæ йæ иудзæвгар нал суагътон,— уыгътон æй æмæ йæ уыгътон. Стæй йæм дзурын:

— Энди, кæд искуы мæ сæрмæ ахæм æрра хъуыды æрцыди, æмæ дæуæн æвзæр зæрдæ и, уæд фæстæмæ исын уыцы хъуыды. Ныр уынын, дæ зæрдæйы хæрзæбон æмæ уарзтæй цас и! Уый кад æмæ намысы хос у! Æз дæр тыхсын Меркисоны тыххæй. Стыр худинаг æмæ аллайаг уаид, комкоммæ йæ уыцы талынг хъуыддаджы аныгъуылын куы бауадзиккам, уæд. Иугæр ын æдзæугæ нал и, уæд цом йемæ мах дæр, æмæ йæ уыцы абырджыты фæндиаг ма бауадзæм.

"Andy agreed with me; and I was glad to see that he was in earnest about breaking up this green goods scheme.

"'I don't call myself a religious man, says I, 'or a fanatic in moral bigotry, but I can't stand still and see a man who has built up his business by his own efforts and brains and risk be robbed by an unscrupulous trickster who is a menace to the public good.

Энди вполне разделяет мои опасения, и я с радостью вижу, что он намерен активно вмешаться и положить конец махинациям с подложными долларами.

— Я не причисляю себя к очень набожным людям, — говорю я, — никогда не был ни ханжой, ни фанатиком, но не могу же я безучастно глядеть, как человек, который своей энергией, своим умом, не боясь никакого риска, создал крупное торговое дело, станет жертвой ловких негодяев, угрожающих общественному благу.

Энди мемæ сразы, æз æм кæсын æмæ, Меркисонæн баххуыс кæнынмæ афтæ цæттæ кæй у, ууыл цин кæнын.

— Хуыцауыл æууæндаг лæг нæ дæн,— дзурын та æз,— уæ дæ цæстмæмитæ дæр никуы кодтон, стæй ахæм хивæнд дæр нæ дæн æмæ, мацæуыл басæттон. Фæлæ, йæ зонд, йæ хъаруйы руаджы ахæм стыр хъуыддæгтæ чи сарæзта, уыцы лæг æнаккæгты амæттаг кæй бауыдзæн, уымæ мæ иуварсæй куыд кæсын кæныс?

"'Right, Jeff, says Andy. 'We'll stick right along with Murkison if he insists on going and block this funny business. I'd hate to see any money dropped in it as bad as you would.

— Правильно, Джефф, — говорит Энди. — Если Меркисон заупрямится и все же поедет в Чикаго, мы не отступим от него ни на шаг. Мы обязаны сорвать эту затею. Я, так же как и ты, не потерплю, чтобы этакие деньги были брошены на ветер.

— Бынтон раст! — дзуры хъæрæй Энди,— кæд Меркисон йæхи фæнд атæра æмæ æнæцæугæ нæ ныллæууа, уæд мах дæр цæуын бахъæудзæн. Утæппæт æхца дымгæмæ акала, уый мах нæ бауадздзыстæм.

"Well, we went to see Murkison.

"'No, boys, says he. 'I can't consent to let the song of this Chicago siren waft by me on the summer breeze. I'll fry some fat out of this ignis fatuus or burn a hole in the skillet. But I'd be plumb diverted to death to have you all go along with me. Maybe you could help some when it comes to cashing in the ticket to that 5 to 1 shot. Yes, I'd really take it as a pastime and regalement if you boys would go along too.

И мы пошли к Меркисону.

— Нет, друзья, — говорит Меркисон. — Я не могу допустить, чтобы сладкогласные песни тех чикагских сирен унеслись на крыльях весенних зефиров. Я либо повытоплю сало из этих блуждающих огоньков, либо прожгу в сковородке дыру. Но, конечно, я буду до смерти рад, если вы поедете со мною. Быть может, мне и вправду будет нужна ваша помощь, когда дело дойдет до того, чтобы уложить в саквояж всю эту гору деньжищ. Да, для меня это будет истинный праздник, если вы согласитесь проехаться вместе со мной.

Ууыл фæци нæ ныхас æмæ ацыдыстæм Меркисонмæ.

— Нæй, мæ хæлæрттæ,— загъта Меркисон,— уыцы чикагойаг фæдылсайджыты æхцонхъæлæс зарджытæ уалдзыгон уддзæфы базыртыл атæхой, уый никуы уыдзæни. Æз кæнæ уыцы хæтæнхуаг зынджы стъæлфæнтыл фиу батайын кæндзынæн, кæнæ та хъуамæ тебæ фæхуынкъ кæнон. Æндæр гæнæн мын нæй. Кæй зæгъын æй хъæуы, мемæ куы рацæуат, уæд уын æй никуы ферох кæндзынæн. Æцæгдæр мæ, чи зоны, утæппæт æхца мæ дзæкъулы æвгæнын куы райдайон, уæд уе 'ххуыс бахъæуа.

"Murkison gives it out in Grassdale that he is going for a few days with Mr. Peters and Mr. Tucker to look over some iron ore property in West Virginia. He wires J. Smith that he will set foot in the spider web on a given date; and the three of us lights out for Chicago.

"On the way Murkison amuses himself with premonitions and advance pleasant recollections.

Меркисон пускает слух по Грассдейлу, будто он уезжает на несколько дней с мистером Питерсом и мистеров Таккером посмотреть какие-то железные рудники в Западной Виргинии. Потом телеграфирует Дж. Смиту, что в такой-то день он готов влипнуть в его паутину, и вот уже вся наша тройка мчится в Чикаго.

В поезде Меркисон увеселяет себя предвкушением забавных событий и приятных воспоминаний.

Меркисон тауыс ауагъта, цыма мистер Питерс æмæ мистер Таккеримæ цалдæр боны æмгъуыдмæ Ныгуылæн Виргинимæ цæуы цавæрдæр æрзæткъахæнтæ уынынмæ. Уый фæстæ тел ныццавта Дж. Смиттмæ, уыцы æмæ уыцы бон сæ лæгахсæн хызы кæй смидæг уыдзæн. Æмæ нæ мæнæ ныр æртæйæ дæр поезд фескъæфы Чикагомæ.

Поезды Меркисон — хъæлдзæг, развæлгъау цин кæны, куы цы æрбалæууы йæ зæрдыл, куы цы.

"'In a gray suit, says he, 'on the southwest corner of Wabash avenue and Lake street. He drops the paper, and I ask how the water is. Oh, my, my, my! And then he laughs all over for five minutes.

"Sometimes Murkison was serious and tried to talk himself out of his cogitations, whatever they was.

— В сером костюме, — говорит он. — На юго-западном углу Уобаш-авеню и Озерной улицы... Он роняет газету, а я спрашиваю: теплая ли сегодня вода? Хо-хо-хо!

И Меркисон пять минут заливается неумолкающим хохотом.

Временами, однако, он хмурится, и похоже, что он старается прогнать от себя какие-то мрачные мысли.

— Фæныкхуыз дарæсы,— дзуры хъæрæй,— Уобаш æмæ Хъæрмыдæтты уынгтæ кæм баиу вæййынц, уыцы хуссар-ныгуылæн тигъыл. Уый йæ газет æрæппардзæн, цыма йын æнæуи æрхауди, афтæ. Æмæ йæ æз афæрсдзынæн: «Дон дзæбæх хъарм у абон?» Хо-хо-хо! — йæ ныхасы хæдуæлвæд худынмæ фæци Меркисон, иуцасдæр рæстæг нал банцад йæ худынæй.

Фæлæ-иу хаттæй-хатт æрбахъуынтъыз и æмæ-иу афтæ зынди, цыма йæхицæй цыдæр æнкъард хъуыдытæ сурыныл архайы.

"'Boys, says he, 'I wouldn't have this to get out in Grassdale for ten times a thousand dollars. It would ruin me there. But I know you all are all right. I think it's the duty of every citizen, says he, 'to try to do up these robbers that prey upon the public. I'll show 'em whether the water's fine. Five dollars for one—that's what J. Smith offers, and he'll have to keep his contract if he does business with Bill Murkison.

— Друзья мои! — говорит он в такие минуты. — И за десять тысяч не согласился бы я, чтобы об этом деле узнали у нас в Грассдейле. Это сразу разорило бы меня. Но вы люди благородные, не так ли? И, по-моему, это долг каждого гражданина, — говорит он, — обуздать и проучить тех разбойников, которые занимаются ограблением доверчивой публики. Я покажу им, теплая ли сегодня вода. За каждый доллар — целая пятерка, вот что предлагает Дж. Смит, и ему придется выполнить свое обещание, раз он имеет дело с Биллом Меркисоном.

— Мæ хæлæрттæ,— дзуры Меркисон æмæ нæм фæйнæ касты æрбакодта.— Цæйнæфæлтау Грассдейлы уыцы хабæрттæ айхъуысой, фæлтау мæ дæс мины дæр нæ хъæуы... Уый мæнæн ахæм цæф уаид, æмæ мæ къахыл никуыуал слæууин, мæ бирæ исбонæй афтидæй аззаин. Фæлæ сымах цæсгомджын адæм стут, уæздантуг, афтæ нæу? Æмæ, мæнмæ гæсгæ, махæй алчидæр хæсджын у адæмы æууæнкæй хынджылæг чи скъæры, афтæмæй сын сæ капеччытæ чи сайы, уыцы стигъджыты рохтыл æрхæцын. Æз уыдонæн бацамондзынæн, дон абон хъарм у, æви уазал, уый. Алы доллæры ныхмæ дæр — фондз,— афтæ æвæры фарст Дж. Смитт æмæ йын æз сæххæст кæнын кæндзынæн йæ ныхас, уымæн æмæ Билл Меркисонмæ уæлдай митæ нæй.

"We got into Chicago about 7 p.m. Murkison was to meet the gray man at half past 9. We had dinner at a hotel and then went up to Murkison's room to wait for the time to come.

В Чикаго мы приехали в семь часов вечера. А встреча с тем серым человеком должна была состояться в половине десятого. Мы пообедали в ресторане гостиницы и пошли к Меркисону в номерок дожидаться условного часа.

Чикагомæ æрхæццæ стæм изæры авд сахатыл. Уыцы фæныкхуыз лæгимæ та хъуамæ сæмбæлдаиккам дæсæм æрдæгыл. Уазæгдоны рестораны сихор бахордтам æмæ Меркисоны уатмæ ацыдыстæм,— иумæ абадæм, иумæ банхъæлмæ кæсæм.

"'Now, boys, says Murkison, 'let's get our gumption together and inoculate a plan for defeating the enemy. Suppose while I'm exchanging airy bandage with the gray capper you gents come along, by accident, you know, and holler: "Hello, Murk!" and shake hands with symptoms of surprise and familiarity. Then I take the capper aside and tell him you all are Jenkins and Brown of Grassdale, groceries and feed, good men and maybe willing to take a chance while away from home.

— Ну, мои милые, — говорит Меркисон, — давайте раскинем мозгами и обдумаем план, как разбить неприятеля наголову. Что, если в то самое время, как я обмениваюсь сигналами с тем серым субъектом, вы, джентльмены, проходите мимо — о, конечно, случайно, совершенно случайно! — и восклицаете: "Привет, Мерк!" — и удивляетесь неожиданной встрече, и дружески жмете мне руку. Тогда я отвожу этого субъекта в сторонку и сообщаю ему, что вы тоже грассдейлские жители, Дженкинс и Браун, и что у одного из вас бакалейная лавка, а у другого магазин гастроном. Что вы превосходные люди и тоже не прочь попытать счастья здесь, на чужой стороне. "Что ж, — говорит он, — отлично, зовите и их, если они желают умножить свои капиталы". Ну, как вам нравится этот проект?

— Мæ зынаргъ хæлæрттæ,— дзуры нæм Меркисон,— æрбадут æмæ, не знагыл куыд хуыздæр фæуæлахиз уыдзыстæм, ууыл ахъуыды кæнæм. Ныр афтæ куы бакæниккам, æмæ, æз куыддæр уыцы фæныкхуыз субъектимæ сæмбæлон, афтæ сымах, джентльментæ, цыма æнæнхъæлæджы — о, кæй зæгъын æй хъæуы, бынтон æнæнхъæлæджы! — мæ иувæрсты куы рацæйцæуиккат æмæ мæм куы сдзуриккат: «Салам, Мерк!» Æмæ уыцы æнæнхъæлæджы фембæлдыл иуæй цин кæнут, иннæмæй — дис. Мæ къух мын исут, рафæрс-бафæрс мæ кæнут... Уæд æз уыцы фæныкхуыз лæджы иуварс акодтон æмæ йын дзурын, сымах дæр грайсдейлæгтæ кæй стут Дженкинс æмæ Браун, уæ иу кæй у нуæзтыты дуканийы хицау, иннæмæ та кæй ис хæринæгты дукани æмæ сымах дæр кæй бафæндид уæ амонд бафæлварын. Уый, кæй зæгъын æй хъæуы, зæгъдзæн: «Иттæг хорз. Кæд уыдоны дæр се 'хцатæ фæфылдæр кæнын фæнды, уæд сæм фæдзур». Гъы, куыд, уæ зæрдæмæ нæ цæуы мæ фæндон?

" "Bring 'em along," he'll say, of course, "if they care to invest." Now, how does that scheme strike you?

"'What do you say, Jeff? says Andy, looking at me.

"'Why, I'll tell you what I say, says I. 'I say let's settle this thing right here now. I don't see any use of wasting any more time. I took a nickel-plated.38 out of my pocket and clicked the cylinder around a few times.

— Что ты скажешь по этому поводу, Джефф? — спрашивает Энди и глядит на меня.

— Сейчас, — говорю я, — вы услышите, что я скажу! Я скажу: давайте уладим все это дело сейчас же. Зачем канителиться попусту?

И достаю из кармана мой никелированный револьвер, калибр тридцать восемь, и раза два поворачиваю его барабан.

— Дæумæ куыд кæсы, Джефф? — фæрсы мæ Энди æмæ мын комкоммæ кæсы мæ цæстытæм.

— Æз цы зæгъдзынæн, уый зоныс? Æз уый зæгъдзынæн æмæ хъуыддаг ныртæккæ ахицæн кæнæм. Уæдæ ма йыл дыууæрдæм дзæгъæлы рахæц-бахæц кæндзыстæм, уымæй цы пайда и! — уыцы ныхæстимæ мæ дзыппæй сластон мæ дамбаца — згæ кæуыл нæ хæцы, ахæм æфсæйнагæй, æрттывтытæ калы раст, æрзылдтон æй, нæмыг йæ хъæлæсы куыд абада, афтæ, æмæ йæ Меркисонмæ ныццарæзтон.

"'You undevout, sinful, insidious hog, says I to Murkison, 'get out that two thousand and lay it on the table. Obey with velocity, says I, 'for otherwise alternatives are impending. I am preferably a man of mildness, but now and then I find myself in the middle of extremities. Such men as you, I went on after he had laid the money out, 'is what keeps the jails and court houses going. You come up here to rob these men of their money. Does it excuse you? I asks, 'that they were trying to skin you? No, sir; you was going to rob Peter to stand off Paul. You are ten times worse, says I, 'than that green goods man. You go to church at home and pretend to be a decent citizen, but you'll come to Chicago and commit larceny from men that have built up a sound and profitable business by dealing with such contemptible scoundrels as you have tried to be to-day. How do you know, says I, 'that that green goods man hasn't a large family dependent upon his extortions? It's you supposedly respectable citizens who are always on the lookout to get something for nothing, says I, 'that support the lotteries and wild-cat mines and stock exchanges and wire tappers of this country. If it wasn't for you they'd go out of business. The green goods man you was going to rob, says I, 'studied maybe for years to learn his trade. Every turn he makes he risks his money and liberty and maybe his life. You come up here all sanctified and vanoplied with respectability and a pleasing post office address to swindle him. If he gets the money you can squeal to the police. If you get it he hocks the gray suit to buy supper and says nothing. Mr. Tucker and me sized you up, says I, 'and came along to see that you got what you deserved. Hand over the money, says I, 'you grass fed hypocrite.

 

 

— Ты, коварный, безнравственный, шкодливый кабан! говорю я, обращаясь к Меркисону — Выкладывай-ка на стол свои тысячи. Да пошевеливайся, а не то будет поздно. Сердце у меня мягкое, но порой и оно закидает от праведной злобы. Из-за таких негодяев, как ты, — продолжаю я после того, как он выложил деньги, — на свете существуют суды и темницы. Ты приехал сюда похитить у этих людей их деньги. И разве можно оправдать тебя тем, что они в свою очередь собирались ограбить тебя? Нет, любезнейший. Ты в десять раз хуже, чем тот, промышляющий долларами. Дома ты ходишь в церковь и притворяешься почтенным гражданином, а потом тайно ускользаешь в Чикаго, чтобы околпачивать людей, создавших безупречную солидную фирму для борьбы с презренными мерзавцами, в число которых ты сегодня собирался вступить. Откуда ты знаешь, что тот человек не обременен многочисленной голодной семьей, пропитание которой всецело зависит от его деловых операции? Все вы считаетесь достойными гражданами, а сами только и глядите, как бы заграбастать побольше, не давая взамен ни шиша. Не будь вас, разве существовали бы в нашей стране биржевики, перехватчики чужих телеграмм, шантажисты, продавцы несуществующих шахт, устроители фальшивых лотерей? Не будь вас, эти социальные язвы исчезли бы сами собой. Тот человек, который хотел всучить тебе подложные доллары и которого ты сегодня собирался ограбить, — может быть, он много лет трудился, чтобы придать своим пальцам необходимую ловкость и овладеть мастерством? На каждом шагу он рискует и своими деньгами, и свободой, а в иных случаях — жизнью. Ты же приходишь сюда, как святоша, ты вооружен до зубов и своей почтенной репутацией и секретным почтовым адресом. Если ему удастся заполучить твои денежки, ты вопишь: караул! полиция! Если же счастье на твоей стороне, ему приходится закладывать свой серый костюмчик, чтобы купить себе ужин, — при этом он молчит и не жалуется. Мы с мистером Таккером хорошо раскусили тебя, — говорю я, — и приняли меры, чтобы ты получил по заслугам. Давай сюда деньги, ты, травоядный ханжа!

— Гъей, мæнæ фосы цæсгом кæуыл ис, уыцы нæрæмон хъæддаг хуы, ныртæккæ ма стъолыл æркал дæ минтæ! Æмæ ма фезмæл, кæннод дын байрæджы уыдзæн. Мæнæн фæлмæн зæрдæ ис, куы йæ зоныс, фæлæ хаттæй-хатт уыцы фæлмæн зæрдæ дæр сæхсиды,— ныббарæн кæмæн нæй, ахæм маст æм куы бахæццæ вæййы, уæд. Дæ хуызæн æгъдаухалджыты тыххæй зæххыл фæзынди тæрхондон æмæ ахæстон. Ды ардæм æрцыдтæ, цæмæй уыцы адæмы бастигъай. Æмæ дын уыдон дæхи бастигъынмæ кæй хъавыдысты, уымæй дæхи раст кæнынмæ хъавыс? Ницы хуызы! Ды, уыцы мæнг доллæртæй чи сæудæджер кæны, уымæй дæс хатты æвзæрдæр дæ. Аргъуанмæ цæуыс, дæхи æвдисыс хуыцауы сконд лæгæй, стæй адæмæй куы фæиппæрд вæййыс, уæд сырд фестыс. Чикагомæ æрфардæг дæ, цæмæй сæхицæн, æппындæр фау æрхæссæн кæмæ нæй, адæмы æвзæрты ныхмæ тох кæнынæн ахæм фирмæ чи сарæзта, уыдоны фæсайай æмæ сын сæ фæллой афардæг кæнай. Æмæ кæд уыдонæн сæ бинонтæ, уыцы æхцайæ сæм цы пайда æрбахауа, уымæ кæсынц, уæд та? Кæд сæм æндæр искуыцæй капекк дæр не 'рхаудзæн æмæ æххормаг гуыбынтæй баддзысты, уæд та? Иууылдæр ахæмтæ стут, уæхи адæмы лæгтæ фæхонут, афтæмæй уæ æрмæстдæр иунæг мæт и — куыд фылдæр ратонат искæмæй, уæхæдæг та мисхал дæр ма бахардз кæнат. Сымах куы нæ уаиккат, уæд нæ бæстæ сыгъдæг уаид алы хæрам хъуыддæгтæй — нæдæр дзы, адæймаг йæ тых кæм фæуæй кæны, ахæм армукъатæ уаид, нæдæр, искæй чи стæрсын кæны, афтæмæй йын йæ кæнонтæ чи ныббæтты, ахæмтæ, нæдæр адæмы æрвыст телтæ чи ахсы, зæххыл йæ кой дæр кæмæн нæй, уыцы æрзæткъахæнтæй чи сæудæджер кæны, уыцы социалон хъæдгæмттæ се 'ппæт дæр фесæфиккой ацы рухс дунейæ. Æмæ дын абон мæнг доллæртæ цы лæг дæттынмæ хъавыд, уый, чи зоны, цас фæтухæнæй мардта йæхи, цæмæй йе 'нгуылдзтæ афтæ арæхстджын суыдаиккой æмæ æцæг æхцатæ мæнг æхцатæй куыд аивы, ууыл цæст ма хæца. Уымæн алы къахдзæфыл дæр тас у йе 'хцатæн дæр, йæ сæрибарæн дæр, æмæ суанг йæ цардæн дæр. Ды та йæм æрцыдтæ дзуарылæджы хуызæн сыгъдæгæй, нымад лæгæй, кæмдæр дын посты сусæг адрис ис, афтæмæй дæ дзыппы дарыс хæцæнгарз. Æмæ, зæгъæм, ды фембылд дæ, уæд хъæр сисдзынæ: «Хъарагъул! Пъæлицæ!» Фæлæ амонд де 'мдзæхдон куы разына, уæд уымæн йæ фæныкхуыз дарæс уæййаг фæуыдзысты, цæмæй йæхицæн æхсæвæр самал кæна, уый тыххæй. Афтæмæй йæ былы бынæй иу сыбыртт дæр не ссæудзæн, йе 'хца йын чидæр кæй афардæг кодта, уый фæдыл. Цы дæ, уый мах мистер Таккеримæ хорз базыдтам, æмæ сфæнд кодтам: дæ фæндтæ дын дæ хъуыры фæбадын кæнæм. Æхца ардæм æри, кæрдæгхор цæстфæлдахæг!

"I put the two thousand, which was all in $20 bills, in my inside pocket.

"'Now get out your watch, says I to Murkison. 'No, I don't want it, says I. 'Lay it on the table and you sit in that chair till it ticks off an hour. Then you can go. If you make any noise or leave any sooner we'll handbill you all over Grassdale. I guess your high position there is worth more than $2,000 to you.

И я кладу две тысячи во внутренний карман пиджака. Деньги были крупными бумажками — каждая в двадцать долларов.

— А теперь выкладывай часы, — говорю я. — Нет, нет. Я не возьму их. Положи их на стол и сиди неподвижно, покуда они не оттикают час. Тогда можешь встать и идти. Если ты вздумаешь кричать или двинешься с места раньше, мы растрезвоним о тебе всю правду в Грассдейле, а твоя репутация дороже для тебя, чем две тысячи.

Æмæ дыууæ мин доллæры мæ пиджакы мидæггаг дзыппы æрæфснайдтон — лыстæг æхцатæ-йедтæ дзы нæ уыди, иууылдæр ссæдзгай доллæртæ æмæ æнцон æфснайæн уыдысты.

— Ныр бавдæл æмæ дæ сахат рафтау,— дзурын та йæм æз.— Нæ, нæ, мæн ницæмæн хъæуы. Мæнæ йæ ам стъолыл æрæвæрдзыстæм æмæ цалынмæ æнæхъæн сахат рацæуа, уæдмæ йæ тæккæ фарсмæ бад, иунæг змæлд дæр ма скæн, афтæмæй. Сахат куы рацæуа, уæд дæ бон у сыстай æмæ дæ кæдæм фæнды, уырдæм ахъуытты уай. Мæнæ кæнæ хъæр кæнын сфæнд кодтай, кæнæ амынд рæстæгæй раздæр сызмæлыдтæ дæ бынатæй, уæд Грассдейлы иу ахæм нал баззайдзæн, дæ хъуыддæгтæ дын чи нæ фехъуса. Æмæ дын мæнмæ гæсгæ, дæ ном зынаргъдæр у дæ дыууæ мин доллæрæй.

"Then me and Andy left.

"On the train Andy was a long time silent. Then he says: 'Jeff, do you mind my asking you a question?

"'Two, says I, 'or forty.

После этого мы с Энди уходим.

В поезде Энди очень долго молчит. А потом обращается ко мне:

— Джефф, можно задать тебе один вопрос?

Уыцы ныхас куы фæдæн, уæд æз æмæ Энди ацыдыстæм. Цалынмæ поезды сбадтыстæм, уæдмæ Эндийæ иу ныхас дæр не схауд. Уым мæм иудзæвгар комкоммæ фæкаст, стæй зæгъы:

— Джефф, иу хъуыддагæй дæ бафæрсон?

"'Was that the idea you had, says he, 'when we started out with Murkison?

"'Why, certainly, says I. 'What else could it have been? Wasn't it yours, too?

"In about half an hour Andy spoke again.

I think there are times when Andy don't exactly understand my system of ethics and moral hygiene.

— Два, — говорю я. — Или сорок.

— Вся эта идея пришла тебе в голову еще до того, как мы тронулись в путь с Меркисоном?

— Еще бы! А как же иначе? Ведь и у тебя было на уме то же самое?

Энди опять умолкает и полчаса не произносит ни слова. Видно, на него порою находит затмение, когда он не вполне понимает мою систему гуманности и нравственной гигиены.

— Дыууæ хъуыддагæй дæр, — дзурын æз.

— Уыцы фæнд дæ сæры кæд фæзынди, ам Чикагойы, æви уым, Меркисонимæ цæуын куы сфæнд кодтам, уæд?

— Уым, уæдæ кæм. Æмæ дæуæн дæр уыцы хъуыды куы змæлыди дæ сæры. Раст нæ зæгъын?

Энди та сахаты æрдæджы бæрц ницыуал сдзырдта.

"'Jeff, says he, 'some time when you have the leisure I wish you'd draw off a diagram and foot-notes of that conscience of yours. I'd like to have it to refer to occasionally."

 

— Джефф, — говорит он, — я очень хотел бы, чтобы ты как-нибудь на досуге начертил для меня диаграмму твоей пресловутой совести. А внизу под чертежом — примечания. В иных случаях это было бы мне очень полезно — для справки.

 

— Джефф,— дзуры мæм æрæджиау,— искуы дæ куы февдæла, уæд ма мын, алы бон цы цæсгомы кой кæныс, уый хахныв сараз. Йæ быны та фиппаинæгтæ. Искуы-иу æм иу хатт æркæсин, уæд та мæ исчи истæмæй афарста.

 


 


 


[1] Американский миллионер Джон Рокфеллер часто привлекался к суду за темные махинации, но при помощи взяток судебным властям всегда избегал наказания.
 


[1] Америкаг миллионер Джон Рокфеллерæн-иу йæ цæстфæлдахæн миты тыххæй йæ хъуыддаг арæх бахаудис тæрхондонмæ, фæлæ та-иу гæртæмтты руаджы раирвæзт.
 

* Сæргæндты сыфмæ *